6.2.2 dhadhanka, xanuunka, iyo waqtiga

Cilmi-baadhayaashu waxay xayireen macluumaadka ardayda ee Facebook, waxay ku darsantey diiwaannada jaamacadda, waxay adeegsadeen xogtaas la isku daray ee cilmi-baadhista, kadibna waxay la wadaagaan cilmi-baarayaasha kale.

Laga bilaabo 2006, sannad kasta, koox ka kooban macalimiin iyo kalkaaliye cilmi baarayaal ayaa soo gebogebeeyay qaababka Facebook ee xubno ka mid ah fasalka 2009 ee "kulliyad kala duwan oo ku yaalla Waqooyi-bari Maraykanka" Cilmi-baadhayaashu ayaa markaa ka soo rogay xogtan Facebook, oo ay ku jiraan macluumaad ku saabsan saaxiibtinimo iyo dhadhan dhaqameed, oo leh xog ka timid kulliyadda, oo ay ku jiraan macluumaadka ku saabsan maaddooyinka tacliinta iyo meelaha ay ardaydu ku nool yihiin xerada. Xogtaas la ururiyey waxay ahaayeen khayraad qiimo leh, waxaana loo isticmaalay inay abuuraan aqoon cusub oo ku saabsan mawduucyo sida sida shabakadaha bulshada (Wimmer and Lewis 2010) iyo sida shabakadaha bulshada iyo dabeecada ay wada socdaan (Lewis, Gonzalez, and Kaufman 2012) . Marka laga reebo isticmaalka macluumaadkaas shaqadooda, Takhaatiirta, Ties, iyo Waqtiga cilmi baarayaashu waxay u diyaariyeen cilmi-baadhayaal kale, ka dib markii ay qaadeen tallaabooyin lagu ilaalinayo qarsoodiga ardayda (Lewis et al. 2008) .

Nasiib darro, maalmo uun ka dib markii xogta la heley, cilmi-baarayaasha kale ayaa ka gooyey in iskuulku uu ku jiray Harvard College (Zimmer 2010) . Cilmi-baadhayaasha, Dhibaatooyinka, iyo Waqtiga ayaa lagu eedeeyay in ay ku fashilmeen in ay u hoggaansamaan heerarka cilmi-baarista anshaxa " (Zimmer 2010) , sababtoo ah ardaydu ma bixinin oggolaasho la ogeysiiyey (dhammaan habraacyada waa la eegay oo ansixiyay Harvard's IRB iyo Facebook). Marka laga soo tago dhaleeceynta tacliinta, qoraalada wargeysyada ayaa ka muuqday cinwaannada madaxa sida "Harvard Researchers oo lagu eedeeyay inay si qarsoodi ah uheli karaan ardayda" (Parry 2011) . Ugu dambeyntiina, dataset ayaa laga soo saaray internetka, mana isticmaali karo cilmi baarayaal kale.