4.2 O a suesuega?

Randomized suesuega pulea ai vaega autu e fa: faafaigaluegaina o tagata e auai, randomization o togafitiga, faaooina atu o togafitiga, ma fua o taunuuga.

O faʻataʻitaʻiga faʻapitoa faʻataʻitaʻiga e fa mea taua: faʻafaigaluegaina o tagata auai, faʻataʻitaʻiga o togafitiga, faʻafeiloaʻiga o togafitiga, ma le fuaina o taunuʻuga. O le numera numera e le suia ai le natura autu o le faʻataʻitaʻiga, ae mafai ai e le faigofie ona faʻasolosolo. Mo se faʻataʻitaʻiga, i le taimi ua tuanaʻi, atonu e faigata le fuaina o le amio a le fia miliona o tagata, ae o lea ua masani ona tupu i le tele o auala numera. Tagata suʻesuʻe e mafai ona latou iloa auala e faʻaaogaina ai nei avanoa fou o le a mafai ona suʻe ni suʻega e le mafai muamua.

Ina ia avea lenei mea uma o se mea sili atu le mautu-o mea uma e tumau ma mea ua suia-sei o tatou mafaufau i se faataitaiga a Michael Restivo ma Arnout van de Rijt (2012) . Na latou mananao e malamalama i le aafiaga o taui le masani ai a tupulaga i luga o saofaga a faatonu i Wikipedia. Aemaise lava, latou te suʻesuʻeina aʻafiaga o barnstars , o se taui e mafai e soʻo se Wikipedian ona tuʻuina atu i isi lava Wikipedian e faʻaalia ai le galue malosi ma le maelega. Restivo ma van de Rijt na latou tuʻuina atu faletalimalo i le 100 tagata agavaa i le gagana Wikipediana. Ona latou tulituliloaina lea o saofaga mulimuli ane ia Wikipedia i le isi 90 aso. O le mea na latou teteʻi ai, o tagata na latou tuuina atu i ai faletalimalo e tau leai ni faʻataʻitaʻiga pe a uma ona mauaina. I se isi faaupuga, o fale e foliga mai e faʻavaivaia nai lo le faamalosia o saofaga.

O le mea e lelei ai, o Restivo ma van de Rijt e le o faʻataʻitaʻiina se "faʻalavelave ma matau"; sa latou tamomoʻeina se faʻataʻitaʻiga faʻapitoa faʻatonutonuina. O le mea lea, i le faaopoopo i le filifilia o le 100 saofaga sili e maua se faletalimalo, latou te filifilia foi le 100 tagata sili ona sao ia latou te lei tuuina atu i ai se tasi. O nei 100 sa avea o se vaega e pulea. Ma, i se tulaga faitio, o le sa i ai i le vaega o togafitiga ma o le sa i le vaega o loʻo pulea e leʻi fuafuaina.

Ina ua tilotilo Restivo ma van de Rijt i amioga a tagata i le vaega o le pulega, na latou iloa ai ua faaitiitia foi a latou saofaga. E le gata i lea, ina ua faʻatusatusa e Restivo ma van de Rijt tagata i le vaega o togafiti (e pei o le mauaina o faletalimalo) i tagata i le vaega o loʻo pulea, latou te iloa ai o tagata i le vaega o togafitiga e saofaga i le 60%. I se isi faaupuga, o saofaga a vaega e lua ua faʻataʻatia, ae o le vaega a le vaega o loʻo pulea e sili atu ona vave faia.

E pei ona faʻataʻitaʻiina e lenei suʻesuʻega, o le kulupu o loʻo faʻatinoina suʻesuʻega e taua tele i se auala e foliga mai e le faʻafefea. Ina ia saʻo le fuaina o aʻafiaga o fale, o Restivo ma van de Rijt e manaʻomia le matauina o tagata e leʻi mauaina ni fale. O le tele o taimi, o tagata suʻesuʻe e le masani i faʻataʻitaʻiga e le mafai ona latou talisapaia le taua tele o le vaega o loʻo pulea. Afai o Restivo ma van de Rijt e leʻi i ai se vaega e pulea, semanu latou te faia tonu le faaiuga sese. E taua tele vaega o le puleaina e faapea o le Ofisa Sili o Pulega o se kamupani kasino tele ua fai mai e na o le tolu auala e mafai ai ona faatea mai tagata faigaluega mai lana kamupani: mo le gaoi, mo le fausiaina o feusuaiga, poo le faia o se suʻega e aunoa ma se vaega pule (Schrage 2011) .

Restivo ma van de Rijt o loʻo faʻamalamalamaina vaega autu e fa o se faʻataʻitaʻiga: faʻafaigaluegaina, faʻaleaogaina, tali atu, ma taunuʻuga. Faʻatasi, nei mea e fa e mafai ai e saienitisi ona agaʻi i tua atu o faʻasalaga ma fua le aafiaga o le faʻaleagaina o togafitiga. Aemaise lava, o le faʻataunuʻuina o lona uiga o tagata i le togafitiga ma le pulea vaega o le a tutusa. E taua lenei mea aua o lona uiga o soʻo se eseesega i taunuʻuga i le va o vaega e lua e mafai ona mafua i le togafitiga ae le o se tagata e faʻamaonia.

E le gata i le avea o se ata manaia o le inisinia o suʻega, o suʻesuʻega a Restivo ma van de Rijt e faʻaalia ai foi o le faʻaogaina o faʻataʻitaʻiga tau masini komepiuta e mafai ona matua ese mai i ana suʻesuʻega analog. I le suega a Restivo ma le van de Rijt, sa faigofie le tuuina atu o le faletalimalo i soo se tasi, ma sa faigofie le siakiina o le numera-numera o suiga-i luga o se taimi umi (aua o le talafaasolopito o le talafaasolopito e otometi ona faamaumauina e Wikipedia). O lenei gafatia e faʻafeiloaʻi togafitiga ma fua faʻatatau i le leai o se tau e agavaa e le pei o suʻega i le taimi ua tuanaʻi. E ui o lenei suesuega e aofia ai tagata e 200, semanu e mafai ona faimalaga ma le 2,000 poo le 20,000 tagata. O le mea autu e puipuia ai le au suʻesuʻe mai le faʻamalosiina o latou suʻega e se vaega o le 100 e le tau; o mea taua. O le mea lea, e leʻi manaʻo Restivo ma van de Rijt e tuʻuina atu faʻailoga i tusitala le talafeagai, ma latou te le manaʻo ia latou faʻataʻitaʻiga e faʻalavelave le sosaiete Wikipedia (Restivo and Rijt 2012, 2014) . O le a ou toe foʻi atu i nisi o iloiloga faʻapitoa na faʻatulai mai e suʻega mulimuli ane i lenei mataupu ma i le mataupu e 6.

I le faaiuga, o le faʻataʻitaʻiga a Restivo ma van de Rijt o loʻo faʻamaonia manino ai e ui lava e leʻi suia le faʻavae autu o le suʻega, o le faʻaogaina o suʻesuʻega o numera o tausaga-matutua e mafai ona matua eseese lava. I le isi itu, ina ia manino le vavaeeseina o avanoa na faia e nei suiga, o le a ou faʻatusatusa ia suʻega e mafai ona faia e tagata suʻesuʻe i le taimi nei ma ituaiga o suʻega na faia i le taimi ua tuanai.